پشم سنگ، ریباند،پلی اتیلن، پلی یورتان و ...
به هر ماده یا وسیله ای که مانع یا جاذب صدا باشد عایق صوتی می گویند. عایق های صوتی انواع گوناگونی داشته و متناسب با نوع ساختارشان کاربرد خاصی در عایق کاری صوتی دارند. برای کاهش انتقال صدا از محیطی به محیط دیگر از موادی استفاده می شود که به آن ها عایق ایزولاسیون صدا یا عایق صوتی زیر کار گفته می شود. همانطور که از نام آن پیداست ماده یا پوششی است که مانعی برای عبور صدا از دیوارِ، سقف یا کف محیط مورد نظر است.
عایق صوتی زیر کار و عایق های صوتی پوششی در عایق کاری صوتی ساختمان، ساخت درب ضد صدا، ساخت اتاقک آکوستیک و ساخت استودیو صدابرداری کاربرد فراوانی دارند. لازم بذکر است که برخی از این عایق ها بخاطر نوع مواد بکار رفته در ساختارشان حساسیت زا و در مواقعی هم مضر هستند و نکته مهم در مورد این نوع عایق این است که بعد از اجرا باید روی آن حتما پوشانده شود.
بعضی عایق ها که در گروه عایق صوتی زیر کار هستند علاوه بر اینکه به عنوان مانعی برای انتقال صدا از محیطی به محیط دیگر هستند یک نوع عایق برودتی و حرارتی هم محسوب می شوند و همین قابلیت ها اهمیت استفاده از این عایق ها را بیشتر کرده است. عایق هایی از جمله پشم سنگ، فوم ریباند، فوم ایکس پی اس، فوم پلی اتیلن، فوم الاستومری، فوم پلی استایرن، فوم پلی یورتان پاششی و اسپری فوم پلی یورتان از نوع عایق صوتی زیر کار هستند.
فوم شانه تخم مرغی، فوم هرمی، فلکسی پنل و ...
همانطور که گفتیم عایق های صدا انواع مختلفی داردند. موادی که بعنوان جاذب صوت در سطح بکار گرفته می شوند را عایق های آکوستیکی می گویند. این دسته از عایق ها که به ابر آکوستیک و فوم جاذب صدا نیز معروفند عمدتا از جنس اسفنج و پلی یورتان هستند. این عایق ها با نام عایق صوتی روکار نیز شناخته می شوند و بعنوان یک جذب کننده برای صدای منتشر شده در محیط بکار می روند و در اشکال هندسی و طرح های متفاوتی قابل ارائه و استفاده هستند.
ساختار و مواد تشکیل دهنده ابر آکوستیک و فوم جاذب صدا به طور خاصی طراحی و شکل گرفته است. محفظه های بسیار ریزی از هوا در سرتاسر ساختار عایق وجود دارد و همین امر باعث شده تا این عایق ها بخاطر خاصیت و ماهیت سلول باز بودنشان یک جاذب برای امواج صدا و فرکانس های صوتی باشند. وجود هر نوع عایق صوتی با ماهیت آکوستیکی بودنش باعث جذب صدا و جلوگیری از بازتکرارها و پژواک های ناخواسته در محیط می شود.
ابر آکوستیک و فوم جاذب صدا معمولا برای آکوستیک استودیو، درب آکوستیک چرمی، آکوستیک باکس ماینر و آکوستیک اتاق میکس و مسترینگ استفاده می شوند. با پوشش کامل محیط توسط ابر آکوستیک و فوم جاذب صدا می توان به میزان قابل ملاحظه ای صدا را در محیط محفوظ کرد. عایق های فلکسی پنل، دلتا، هرمی، شانه تخم مرغی، ام دی پلاس، ویو، استودیو فوم، پالسار، بیس ترپ، ام دی 55، اس تی لایت، ای تی 600، سینماراند، سوپر بیس 90، ایزولاتور میکروفون و ... از جمله عایق های آکوستیکی هستند.
مولتی فیوزر، وود فیوزر، دیفیوزر سه بعدی و ...
وقتی صدا از یک سطح صاف بازتاب می کند باعث تداخل در امواج صوتی و در نتیجه گسستگی های صوتی نابجا می شود. دیفیوزر چوبی و مولتی فیوزر با پراکندگی یا پخش انرژی صوتی در یک منطقه وسیع و بدون خارج کردن آن از اتاق پراکندگی های گسسته صدا را قطع می کند وضوح صدا را بالا می برد و در نتیجه باعث تصحیح در شنیداری نیز می شود. دیفیوزر چوبی و مولتی فیوزر اثرات مخرب امواج ایستاده و بازتاب های صدا را کنترل کرده و باعث فهم و درک صدا و وضوح موسیقی می شوند.
دیفیوزر چوبی و مولتی فیوزر از دسته عایق هایی است که عمدتا از جنس چوب یا ام دی اف ساخته می شود و اشکال هندسی نا منظم و خاصی در ساختار آن به چشم می خورد. این اشکال با فرمول مختص به نوع عایق و نوع کاربرد آن ایجاد و طراحی می شود. عایق های دیفیوز کننده صدا یا همان عایق های منتشر کننده صدا برای کنترل میزان انتشار صدا در محیط و تصحیح در بازتاب و پژواک صدا بکار می روند.
یکی از مباحث مهم در تصحیح و یکنواخت سازی صدا در سینماها، سالن های کنفرانس، آمفی تئاترها، سالن های برگزاری کنسرت و ... انتشار درست صدا با رعایت شرایط محیط است که توسط این عایق ها انجام پذیر است. دیفیوزر چوبی و مولتی فیوزر کاربرد بسیاری در استودیوهای صدابرداری دارند و برای کنترل صدای مانیتورینگ های استودیو بمنظور درک بهتر از صدای خواننده یا موسیقی در اتاق فرمان (کنترل روم) بسیار موثر هستند.
پنل های آکوستیکی دست ساز و دکوراتیو
پنل های آکوستیکی دکوراتیو از نوع عایق های آکوستیکی دکوراتیو بوده و براحتی با ابزاری ساده قابل ساخت و نصب هستند. یکی از خاصیت های پنل های آکوستیکی دکوراتیو این است که می توان آن را در اندازه ها و رنگ های متنوع و اشکال مختلف تولید کرد. این کار نه تنها ظاهر زیبایی به محیط می دهد بلکه تنوع پنل ها نیز تأثیر موثری بر آکوستیک محیط مورد نظر دارد. پنل های آکوستیکی دکوراتیو گزینه ای عالی برای کنترل صدا در محیط هایی مانند ادارات، رستوران ها، مدارس و منازل مسکونی است.
برخی از این پنل ها را برای کاهش صداهای بیس در اتاق می توان طراحی کرد که به آن ها تله بیس نیز گفته می شود. استفاده ترکیبی از این پنل ها در هر گوشه و سایر نقاطی که امکان وجود صداهای فرکانس پایین دارد می تواند بسیار موثر باشد. پنل های آکوستیکی دکوراتیو را می توان در نقاط بازتاب اولیه و ثانویه بر روی دیوارها و حتی روی سقف نصب کرد. این ترکیب یک روش مؤثر برای نظم دهی ظاهری و تاثیر خوب عایق در محیط است.
از مزایای فوق العاده این پنل ها این است که بیشترشان تمام محدوده فرکانس های صوتی را جذب می کنند. به دلیل عدم رعایت شرایط آکوستیکی در کلاس های درس دانش آموزان نیمی از آنچه معلمان می گویند را از دست می دهند و بیماران در بیمارستان ها در خوابیدن مشکل دارند زیرا به طور مداوم احساس استرس می کنند. میانگین میزان صدا در کلاسهای درس 65dB است. با نصب پنل های آکوستیکی می توان این میزان را به آستانه سالم تری کاهش داد.
عایق صوتی دیوار مشترک
ديوارهاي سفالي تو خالي، ديوارهاي پيش ساخته گچی، ديوارهاي ساخته شده با سازه و کناف و همچنین نازک بودن تیغه دیوار مشترک بین دو واحد از یک آپارتمان و حتی دیوارهای مشترک داخل واحد از مهمترين عوامل نشت صدا از محيطي به محيط ديگر هستند. بسیاری از آپارتمان ها و ساختمان های امروزی با این مشکل بزرگ مواجه هستند و ساکنین آن ها به دنبال راهی برای کاهش انتقال صدا و عایق کاری صوتی دیوار مشترک بین واحد های مجاور یکدیگر هستند.
بهترين راهکار برای عایق کاری صوتی دیوار مشترک اجراي ديوار با مصالحي است که یا به مانند گذشته ضخامت مناسبی داشته باشند که معمولا این مورد در مباحث مهندسی ساخت و سازهای امروزی منسوخ شده است و دیگر انجام نمی شود و یا اینکه این دیوار ها با مصالح آکوستیکی و یا ایجاد فضای خالی بین واحد های مجاور ایجاد شوند تا بتوانند در برابر صدا ایزوله صوتی مناسبی داشته باشند و دیگر نیازی به عایق کاری صوتی دیوار مشترک نباشد.
در بسياري از ساختمان ها اين مسئله بدليل گران بودن مصالح اوليه رعايت نمي شود و همين امر باعث احداث ساختمان هايي مي شود که حريم صوتي و شخصي براي ساکنین را از بين برده و موجبات نارضايتي از اين نشتي ها را فراهم مي آورد. عایق کاری صوتی دیوار مشترک با استفاده از عایق های صوتی زیر کار یا همان عایق های ایزولاسیون صدا از جمله ایزوهوم، پشم سنگ، فوم الاستومری، فوم پلی اتیلن، فوم ریباند و پلی استایرن انجام پذیر است.
عایق صوتی سقف منزل
زندگی های امروزی در ساختمان ها و آپارتمان ها دستخوش بسیاری از نارضایتی ها و گرفتاری هایی است که در زمینه صدا و آلودگی صدا گریبان گیر ساکنین آن ها شده است. یکی دیگر از مشکلاتی که ساکنین آپارتمان نشین در زمینه آلودگی صوتی با آن مواجه هستند نشتی صدا از سقف واحد مسکونی است و متاسفانه این نشتی صدا در بیشتر مواقع بصورت کوبه ای یا ضربه ای در پی راه رفتن ها یا دویدن های ساکنین طبقه بالایی بوجود می آید که حذف آن ها تقریبا غیر ممکن است.
نصب عایق صوتی برای سقف ساختمان هایی که در حال استفاده هستند کمی دشوار و مستلزم تخلیه اتاق یا کل واحد است. آکوستیک سقف واحد مسکونی بهتر است در مراحل ساخت و اجرای سقف انجام بگیرد. در بسیاری از ساختمان ها سقف کاذب کناف اجرا شده است و متاسفانه بیشتر آن ها بدون پوشش زیرین عایق صوتی سقف انجام شده اند. در این شرایط آکوستیک سقف واحد مسکونی مشکل بزرگی است که بعضا انجام شدنی نیست.
یک راهکار مناسب برای آکوستیک سقف واحد مسکونی استفاده از عایق های صوتی زیرکار و اجرای سقف کاذب مشبک با تایل آکوستیک با یک فاصله 20 تا 40 سانتیمتری از سقف و یا اجرای کناف است. صداهایی که از سقف به پایین منتقل می شوند اگر کوبه ای و ضربه ای نباشند تقریبا با آکوستیک سقف واحد مسکونی قابل حذف هستند ولی صداهای کوبه ای فقط کاهش داده می شوند. پشم سنگ، الاستومری، ریباند، پلی استایرن و پنل آکوستیک از جمله این عایق ها هستند.
عایق صوتی کف ساختمان
همانطور که در مباحث قبلی توضیح دادیم ساختمان های امروزی بخاطر نوع مصالح و نحوه ساختشان در برابر صدا و انتقال آن ضعیف هستند. این ضعف ها را در قسمت دیوار و سقف توضیح دادیم و گفتیم که باید از مواد عایق صوتی زیر کار یا همان عایق های ایزولاسیون صدا برای کاهش صدا استفاده کرد. عایق کاری صوتی کف ساختمان یک کار بسیار سخت و دشواریست که با بهترین روش های اکوستیکی تنها می توان بخشی از این مشکل را حل نمود.
حذف صداهای ضربه ای یا صداهای کوبه ای با توجه به ضخامت و مصالح بکار رفته در ساخت و سازهای امروزی تقریبا غیر عملی است. صدای دویدن بچه ها، صدایی که بر اثر برخورد شیئی به زمین ایجاد می شود، صدای کشیدن لوازم مبلمان منزل یا اداره روی زمین و صداهای دیگر از این قبیل را از دسته آلودگی های صوتی بسیار اذیت کننده می دانند و از این رو با وجود این صداها عایق کاری صوتی کف ساختمان را کم اثر می دانند.
عایق کاری صوتی کف ساختمان بهتر است که حتما در زمان ساخت و قبل از کف سازی انجام شود. این مشکل را هرچند به سختی اما بعد از تکمیل ساختمان سازی هم می توان انجام داد. استفاده از عایق هایی مانند ایزوهوم، فوم های الاستومری پاششی، فوم پلی استایرن فشرده و پشم سنگ با دانسیته و ضخامت مناسب در عایق کاری صوتی کف ساختمان می تواند موجب کاهش صداهایی باشد که از کف واحد به طبفه زیرین منتقل می شوند.
آکوستیک اتاق
عایق های صوتی به طور کل به دو روش قابل استفاده هستند. استقاده از عایق های صوتی زیر کار برای عایق کاری صوتی و ایزولاسیون صدا و جلوگیری از انتقال صدا از محیطی به محیط دیگر و استفاده از عایق های صوتی آکوستیکی روی کار برای آکوستیک اتاق و عایق کاری صوتی و کاهش پژواک و بازگشت های بیش از حد صدا در محیط. به طور یقین استفاده ترکیبی از هر دو نوع عایق می تواند تاثیر بهتری در فرایند آکوستیک و ایزولاسیون داشته باشد.
همانطور که گفتیم هدف از آکوستیک اتاق و عایق کاری صوتی حذف بازتاب های صدا و ایجاد یک محیط عاری از اکو و پژواک است و استفاده از این عایق ها باید متناسب با نیاز و بر حسب ابعاد اتاق انجام گیرد. نا گفته نماند در بسیاری از مواقع می توان سقف و کف و دیوارهای یک اتاق را کاملا با ابرهای آکوستیکی پوشاند و با این روش علاوه بر حذف کامل بازتاب های صدا به کاهش انتقال صدای داخل محیط به بیرون نیز کمک بسیاری کرد.
برای آکوستیک اتاق و عایق کاری صوتی می توان از ابرهای آکوستیک و فوم های جاذب صدای متنوع استفاده کرد. عایق های شانه تخم مرغی، هرمی، فلکسی پنل، ام دی پلاس، بیس گیر، ام دی 55، استودیو فوم، پالسار و بسیاری دیگر از این دسته عایق ها را می توان برای آکوستیک اتاق و عایق کاری صوتی بکار گرفت. اتاق های کار که تقریبا خلوت هستند، اتاق جلسات در ادارات، اتاق میکس و مسترینگ موسیقی، سالن هایی که پژواک صدا باعث اختلال در نوع بیان و شنوایی می شوند و ... با این روش آکوستیک می شوند.